Μέση ωτίτιδα και εξέλιξη του λόγου στα παιδιά
Ένα πολύ ενδιαφέρον κεφάλαιο στο βιβλίο του καθηγητή ΩΡΛ κ. Χελιδόνη, αναφέρεται στα προβλήματα του λόγου που μπορεί ν’ αποκτήσουν τα παιδιά που πάσχουν από επαναλαμβανόμενα επεισόδια μέσης ωτίτιδας, και παρουσία υγρού για μεγάλο χρονικό διάστημα στο μέσο αυτί (εκκριτική ωτίτιδα)
Τα προβλήματα του μέσου ωτός είναι από τα πιο συνηθισμένα στην πρώιμη παιδική ηλικία. Για τα περισσότερα παιδιά τα προβλήματα αυτά είναι μόνο παροδική ενόχληση και ποτέ δεν δημιουργούν μακροχρόνιο πρόβλημα.
Μερικά παιδιά ωστόσο παρουσιάζουν χρόνια ή επαναλαμβανόμενα προβλήματα του μέσου ωτός κατά τα οποία το ένα επεισόδιο φαίνεται να έρχεται αμέσως μετά το άλλο. Εφόσον τέτοια προβλήματα μπορούν να προκαλέσουν μετρίου βαθμού βαρηκοΐα τα παιδιά που τα παρουσιάζουν έχουν συχνά δυσκολία να μάθουν να μιλούν και να ακούν με προσοχή. Όταν αμφιβάλετε για την ανάπτυξη του λόγου του παιδιού, ή έχετε την αίσθηση ότι δεν ακούει, ζητήστε ΩΡΛ εκτίμηση, και ξεκινήστε όσο το δυνατόν νωρίτερα την θεραπεία.
Στις περισσότερες περιπτώσεις τα προβλήματα στο μέσο αυτί δεν επιμένουν και η συναφής βαρηκοΐα δεν είναι τέτοια που να επηρεάζει την ανάπτυξη του λόγου. Ωστόσο, σε μερικές περιπτώσεις, τα προβλήματα στο μέσο αυτί εμποδίζουν την εξέλιξη του λόγου. Έτσι ο λόγος δεν αναπτύσσεται ικανοποιητικά αλλά αντίθετα προκαλείται διαταραχή της γλώσσας και της ομιλίας.
Τα πρώτα τέσσερα χρόνια της ζωής είναι ιδιαίτερα χρήσιμα γιατί τότε τα παιδιά μαθαίνουν τις βάσεις για την ανάπτυξη του λόγου. Τότε τα παιδιά πρέπει να ακούν κάθε φθόγγο που λένε οι γονείς τους αρκετά καθαρά ώστε να μπορούν να σκιαγραφήσουν τον τρόπο παραγωγής του. Επίσης πρέπει να μάθουν πότε να χρησιμοποιούν ένα συγκεκριμένο φθόγγο ώστε να κάνουν μια πρόταση γραμματικά σωστή. Για παράδειγμα, πρέπει να ακούσουν ότι ένα «ς» μπαίνει στο τέλος του πληθυντικού για να δηλώσει τη γραμματική αυτή κατηγορία (π.χ. πατάτες) ή ότι ένα «εις» χρησιμοποιείται για να δηλώσει δεύτερο ενικό πρόσωπο στα ρήματα, (π.χ. παίζεις). Πολλοί σημαντικοί φθόγγοι τοποθετούνται στο τέλος των λέξεων αλλά συχνά λέγονται σε μικρότερη ένταση και έμφαση από ό,τι φθόγγοι που παρουσιάζονται στην αρχή ή στο τέλος των λέξεων. Έτσι οι τελικοί φθόγγοι τελικά ακούγονται δύσκολα ακόμη και από τέλεια αυτιά ενηλίκων.
Είναι σημαντικό να μπορεί ο γιατρός να εξηγήσει στους γονείς ότι το ερώτημα δεν είναι: «πώς το παιδί μου αντιδρά στην ομιλία συγκρινόμενο με άλλα παιδιά της ηλικίας του;». Το ερώτημα είναι «Πώς το παιδί μου αντιδρά στην ομιλία στην περίοδο που τα αυτιά του έχουν πρόβλημα ή είναι γεμάτα από υγρό, σε σύγκριση με την περίοδο που τα αυτιά του είναι καθαρά και υγιή;».
Χρήσιμες συμβουλές, προς τους γονείς, ώστε να βοηθήσουν το παιδί τους να αντεπεξέλθει στην βαρηκοία μετρίου βαθμού που μπορεί να συνοδεύει τα προβλήματα του μέσου ωτός:
1. Υψώνετε λίγο την ένταση της φωνής σας καθώς μιλάτε. Αυτό μπορεί να είναι σημαντική βοήθεια στην ικανότητα του παιδιού να σας ακούσει.
2. Καθίστε κοντά στο παιδί σας όταν του μιλάτε και αφήστε να βλέπει το πρόσωπο σας.
3. Χρησιμοποιείτε περισσότερη προσωδία και έμφαση στην ομιλία σας. Αυτό θα διευκολύνει το παιδί σας να ακούσει και να καταλάβει αυτά που λέτε.
4. Επαναλαμβάνετε αυτό που λέτε με τα ίδια λόγια ή με λόγια που σημαίνουν το ίδιο πράγμα,
5. Διορθώνετε τα λάθη στην ομιλία του παιδιού σας κατά τον ακόλουθο τρόπο, χωρίς να του λέτε ότι έχει κάνει λάθος:
Παιδί: «Κούκλα κάθομαι» Γονιός: «Ναι η κούκλα κάθεται»
6. Χρησιμοποιείτε χειρονομίες καθώς μιλάτε για να χρωματίσετε τα λόγια σας και χρησιμοποιείστε μικρές παύσεις μεταξύ των λέξεων.
7. Μιλάτε στο παιδί σας όλη την ώρα και διαβάζετε του συχνά.
8. Δίνετε στο παιδί πολλές ευκαιρίες να μιμηθεί τα δικά σας λόγια.
9. Δείξτε του πως είναι σημαντικό να ακούσει και να προσέχει. Διδάξτε του ν' ακούει κατά το δικό σας παράδειγμα καθώς εσείς ακούτε το παιδί σας και τους άλλους προσωπικά όπως σας μιλούν.
10. Επιβραβεύετε την προσπάθεια του να μιλήσει και να μιμηθεί τα δικά σας λόγια.
11. Πληροφορήστε το δάσκαλο του παιδιού σας και οποιονδήποτε άλλο περνά αρκετό χρόνο μαζί του, ότι το παιδί μπορεί να έχει δυσκολίες στο να ακούσει. Μιλήστε για τις παραπάνω προτάσεις σας μαζί τους. Τα παιδιά πάντα χρειάζονται βοήθεια για την ανάπτυξη του λόγου τους και πολύ περισσότερο όταν έχουν πρόβλημα στο μέσο ους. Οι γονείς μπορούν να παίξουν σημαντικό ρόλο και συχνά έτσι μπορούν να προλάβουν μια διαταραχή του λόγου.
Εδώ θα πρέπει να υπογραμμίσουμε ότι υπάρχουν κι άλλες αιτίες που μπορούν να προκαλέσουν διαταραχές του λόγου εκτός από την μέση ωτίτιδα. Κάποιες από τις αιτίες αυτές είναι: Βαρηκοΐα/κώφωση, ο αυτισμός, η νοητική υστέρηση, η εγκεφαλική παράλυση, η παθολογική κατασκευή της στοματικής κοιλότητας, το οικογενειακό περιβάλλον που μεγαλώνει το παιδί, κ.α.
